معرفی سازه‌های زورخانه‌ای
زورخانه به‌عنوان یک سازه ورزشی و فرهنگی، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد معماری و مهندسی است که بر اساس اصول سنتی و نیازهای ورزشی طراحی می‌شود. این سازه معمولاً شامل بخش‌های زیر است:
گنبد مرکزی: الهام گرفته از معماری سنتی ایرانی، برای ایجاد فضای مناسب تمرین ورزشکاران و تقویت آکوستیک محیط
گود زورخانه: محوطه اصلی تمرین که معمولاً پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد
سکوها (صف‌ها): محلی برای نشستن تماشاگران و مربیان
سردم: محل استقرار مرشد که مسئول اجرای برنامه‌های ورزشی و موسیقی است

طراحی و محاسبات سازه‌ای:

دهانه ۳۰ متری نیازمند طراحی دقیق برای تأمین مقاومت و پایداری سازه می باشد. استفاده از سیستم سازه‌ای برای کاهش تنش‌های وارد بر گنبد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
اجرای سازه هشت‌وجهی باعث افزایش استحکام و توزیع متعادل بارهای ثقلی و جانبی (باد و زلزله) در کل سازه می گردد.
گنبد قوسی معلق نیاز به طراحی خاص در سیستم پشتیبانی داخلی داشته تا نیروهای وارده به ستون‌ها و دیوارهای باربر به صورت بهینه توزیع شوند.

متریال و روش اجرا:

استفاده از فولاد با استحکام بالا برای اجرای خرپاها و قاب‌های باربر، جهت کاهش وزن کلی سازه و افزایش پایداری.
اجرای پوشش سقف با ساندویچ پانل یا ورق‌های خمکاری شده برای سبک‌سازی و عایق‌سازی حرارتی و صوتی.

ویژگی‌های خاص:

بهره‌گیری از هندسه هشت‌وجهی که علاوه بر استحکام، تأثیر بصری و زیبایی معماری سنتی را نیز حفظ می‌کند.
سیستم تهویه مناسب با بهره‌گیری از شکل گنبد برای خروج هوای گرم و ایجاد جریان طبیعی هوا.
استفاده از نورگیرهای سقفی یا جانبی جهت کاهش مصرف انرژی و تأمین نور طبیعی در روز.

چالش‌های این قبیل سازه ها و راهکارهای اجرایی:

بارهای سنگین وارد بر گنبد و ستون‌ها که با ستفاده از سازه‌های خرپایی سبک‌وزن و اتصالات مقاوم برای کنترل تغییرشکل و تنش‌ها مرتفع می گردد.
تأمین آکوستیک مناسب برای صدای مرشد و آوازهای زورخانه‌ای که با استفاده از مواد جاذب صوت و طراحی مناسب قوس داخلی گنبد برای بهبود بازتاب صدا بر طرف شده.
مقاوم‌سازی سازه در برابر باد های شدید و زلزله و استفاده از میراگرها، جداسازهای لرزه‌ای و اتصالات انعطاف‌پذیر در سازه فولادی و اتصالات گنبد.
زورخانه پوریای ولی با ساختار خاص هشت‌وجهی، دهانه ۳۰ متری و گنبد قوسی معلق، نمونه‌ای برجسته از ترکیب مهندسی بروز و معماری سنتی در ساخت سازه‌های ورزشی ایران است. طراحی دقیق، استفاده از متریال استاندارد و بهره‌گیری از سیستم‌های بهینه‌سازی انرژی و صوت، از جمله نکات کلیدی در اجرای موفق این پروژه خواهند بود.